Với tầm nhìn chiến lược cách đây 72 năm vào ngày 15/7/1950 giữa lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc bước vào giai đoạn quyết liệt, tại chiến khu Việt Bắc - Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban bí thư Trung ương Đảng, quyết định thành lập lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam với tên gọi: Đội thanh niên xung phong công tác Trung ương và giao cho ban chấp hành Trung ương Đoàn thanh niên cứu quốc chỉ đạo hoạt động. Quyết định lịch sử ấy đã khai sinh ra đội TNXP công tác Trung ương đầu tiên, tại Núi Hồng huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên, gồm 225 cán bộ đội viên; làm nhiệm vụ tại Nà Tu (tỉnh Bắc Kạn). Đơn vị này đã vinh dự được đón Bác Hồ đến thăm đầu năm 1951, tại đây Bác tặng TNXP 4 câu thơ:

Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên

     Lời dạy ấy đã trở thành phương châm hành động, là động lực để các thế hệ TNXP và tuổi trẻ cả nước, đóng góp sức trẻ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam yêu quý. Trong lịch sử nước nhà, các thế hệ thanh niên Việt Nam nói chung và lực lượng TNXP nói riêng đã hy sinh tuổi thanh xuân với bao gian khổ, đau thương và mất mát nhưng vô cùng oanh liệt vẻ vang, rất đáng tự hào, những đóng góp của lực lượng TNXP Việt Nam đã khắc họa đậm nét hình ảnh của thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước anh dũng kiên trung bất khuất. Thực tiễn 72 năm qua đã chứng minh vai trò và ý nghĩa to lớn của tổ chức TNXP trong việc phát huy, giáo dục, rèn luyện thanh niên. Bác Hồ đã gọi TNXP là "trường học" đây thực sự là một phương thức đào tạo rèn luyện cán bộ của Đảng là phương thức tổ chức, phương thức hoạt động giáo dục sâu sắc của Đoàn thanh niên. Trưởng thành trong chiến đấu và lao động, nhiều cán bộ, hội viên TNXP đã trở thành những người lao động giỏi, các cán bộ gương mẫu trên các lĩnh vực của đời sống xã hội tiếp tục đóng góp công sức trí tuệ vào thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, hòa bình lập lại ở Miền Bắc, trên một vạn TNXP tập trung từ chiến trường và hàng chục nghìn TNXP thanh niên tình nguyện ở các địa phương lại tiếp tục lao vào thực hiện nhiệm vụ hàn gắn những viết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế, xây dựng các cơ sở công nghiệp ban đầu của hậu phương lớn, chuẩn bị chi viện cho tuyền tuyến lớn Miền Nam. Trong nhiệm vụ mới không kém phần cam go gian khổ, nhưng với tinh thần: "Thanh niên xung phong" tuyệt đại bộ phận cán bộ đội viên đã lập công xuất sắc và trưởng thành nhanh chóng. Hầu hết các công trình giao thông các tuyến đường sắt mới được khôi phục, các nhà máy xí nghiệp các khu công nghiệp các công trường, lâm trường, công trình thủy lợi được ra đời trong thời gian này đều có công sức, và cả xương máu đã ghi đậm dấu ấn của TNXP. Ngày 05/8/1964, sau khi dựng lên sự kiện vịnh Bắc Bộ, Mỹ đưa không quân ra đánh phá Miền Bắc, mở đầu cuộc chiến tranh bằng không quân và hải quân chống phá miền Bắc XHCN với qui mô lớn. Bộ Chính trị và BCH Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (ngày nay là Đảng Cộng Sản Việt Nam) trong hội nghị lần thứ 11 (họp tháng 3/1965) và lần thứ 12 (họp tháng 12/1965) thể hiện ý chí và nguyện vọng của toàn dân, đã nêu cao quyết tâm động viên mọi lực lượng kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào, nhằm hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ trong nước, tiến tới thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà. Để đáp ứng kịp thời những yêu cầu lớn phục vụ tiền tuyến của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ngày 21/6/1965 Thủ tướng Chính phủ ra chỉ thị thành lập Đội TNXP chống Mỹ cứu nước (tập trung). Theo đó, "Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước là một lực lượng lao động đặc biệt quân sự hóa của thanh niên, có vũ trang, được tổ chức và xây dựng trên ba mặt: sản xuất, chiến đấu, học tập". Tháng 7/1965 Thành Đoàn TN Lao động Thành phố Hà Nội đã thành lập Đội TNXP chống Mỹ cứu nước đầu tiên với hơn 1500 nam nữ thanh niên tuổi từ 17,18 lên đường làm nhiệm vụ mở đường tại Khu IV, Trong thời kỳ kỳ từ 1965 - 1975, đã có 133.157 đoàn viên thanh niên gia nhập lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước, trong đó 51,8% là nữ. TNXP đảm nhận nhiều loại công việc khác nhau, nhưng chủ yếu ở 3 ngành: giao thông vận tải, lâm nghiệp, quốc phòng. Cũng trong thời kỳ chống Mỹ, TNXP đã làm 2.195 km đường mới trên 53 tuyến đường. Đảm bảo giao thông ngày đêm trên 3.000 km đường, trong đó có 2.526 trọng điểm địch thường xuyên đánh phá ác liệt. TNXP cùng quân đội tham gia xây dựng 6 sân bay quân sự. Sau chiến thắng 30/4/1975 Tổ quốc hòa bình thống nhất lực lượng TNXP lại trở về cuộc sống đời thường với bao khó khăn,nhưng với bản lĩnh của người chiến sỹ TNXP năm xưa vẫn hoàn thành nhiệm vụ trên mọi lĩnh vực công tác mới, Thể theo nguyện vọng của đông đảo Cựu TNXP ngày 19/12/2004 Đảng, Nhà nước đã cho phép thành lập hội Cựu TNXP Việt Nam. Ở Hà Nội ngày 15/7/2005 Thành ủy, UBND Thành phố cũng cho phép thành lập Hội Cựu TNXP Hà Nội, 15 năm qua Hội Cựu TNXP Hà Nội đã nhanh chóng đoàn kết tập hợp gần 3 vạn hội viên, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ do Đại  hội đề ra. Vai trò vị thế của tổ chức hội ngày càng được khẳng định và ngày càng được nâng cao trong hệ thống chính trị và đời sống xã hội. Theo thông kê của 30 quận huyện tính đến nay đã có 3731 cán bộ hội viên Cựu TNXP tham gia công tác Đảng, chính quyền, đoàn thể địa phương, hàng nghìn cán bộ hội viên được các cấp biểu dương khen thưởng trong cuộc vận động: "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Thực hiện tốt vai trò là nhân chứng lịch sử. Hội đã tích cực tham gia giải quyết chính sách của Đảng, Nhà nước đã ban hành cho TNXP. 229 người hy sinh được công nhận là liệt sỹ, 2218 người được hưởng chính sách thương binh, 192 Cựu TNXP và 82 con đẻ của Cựu TNXP được hưởng chế độ trợ cấp nhiễm chất độc hóa học, 8033 Cựu TNXP chống Pháp, chống Mỹ được cấp thẻ bảo hiểm y tế, 859 Cựu TNXP từ trần được hưởng chế độ mai táng phí. 3038 Cựu TNXP được trợ cấp 1 lần, 174 Cựu TNXP được trợ cấp thường xuyên. Hoạt động vì nghĩa tình đồng đội, được đông đảo cán bộ hội viên Cựu TNXP các tổ chức đoàn thể các doanh nghiệp tham gia, đã trở thành phong trào sâu rộng với nhiều hình thức phong phú đa dạng hiệu quả thiết thực. Hội Cựu TNXP quận Hoàng Mai chúng ta sau 17 năm cũng đã nhanh chóng trưởng thành Với hơn 1000 hội viên của 3 thế hệ sinh hoạt ở 14 hội Phường trong Quận, những nỗ lực của mình dưới sự quan tâm lãnh đạo của Quận ủy UBND quận, sự giúp đỡ tạo điều kiện của cấp ủy Đảng 14 phường, chúng ta đã tạo nên dấu ấn thật đáng nhớ đó là, những tấm bằng khen của UBND Thành phố Hà Nội, 3 lá cờ thi đua của TW Hội Cựu TNXP Việt Nam tặng, đó là tấm bằng khen của Thủ Tướng Chính phủ và đặc biệt là tấm Huân chương Lao động Hạng III mà Chủ tịch nước trao tặng cho tập thể Hội Cựu TNXP quận Hoàng Mai.

     Những kết quả đó không chỉ là những giá trị vật chất, tinh thần trong việc giúp đỡ, động viên đồng đội, đồng chí mà còn mang ý nghĩa giáo dục nhân văn sâu sắc về giá trị đạo đức truyền thống về nền tảng văn hóa đối với thế hệ trẻ. Những giá trị truyền thống cần phải luôn được giữ gìn và phát huy trong mọi thời đại.

Nguồn: TNXP quận

Quận Hoàng Mai