1. Xây dựng kế hoạch tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật;

2. Tổ chức thực hiện chính sách, biện pháp trong văn bản quy phạm pháp luật;

3. Phổ biến văn bản quy phạm pháp luật;

4. Ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành văn bản quy phạm pháp luật (nếu có);

5. Tập huấn văn bản quy phạm pháp luật;

6. Tổ chức tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức;

7. Bảo đảm cơ sở vật chất, kinh phí, tổ chức bộ máy và nguồn nhân lực để triển khai thi hành văn bản quy phạm pháp luật;

8. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thi hành văn bản quy phạm pháp luật;

9. Sơ kết, tổng kết việc thi hành văn bản quy phạm pháp luật;

10. Báo cáo việc tổ chức triển khai thi hành văn bản quy phạm pháp luật và kiến nghị, xử lý vướng mắc trong việc tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật.”

     Có thể thấy, 10 loại hoạt động trên rất toàn diện. Mặc dù vậy, quy định kể trên coi việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật với tư cách là văn bản hướng dẫn thi hành của văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý cao hơn như là một hoạt động tổ chức thi hành pháp luật. Điều này sẽ tạo ra sự nhầm lẫn giữa hoạt động “xây dựng pháp luật” với hoạt động “thi hành pháp luật”. Cần phải khẳng định rằng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quy định chi tiết văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn là hoạt động xây dựng pháp luật (về bản chất là một dạng “lập pháp theo ủy quyền” chứ không phải là hoạt động “thi hành pháp luật”. Thêm vào đó, công việc “tổ chức thực hiện chính sách, biện pháp trong văn bản quy phạm pháp luật” chưa được giải mã rõ gồm những loại hoạt động cụ thể nào. Ngoài ra, hoạt động “phổ biến văn bản quy phạm pháp luật” với hoạt động “tập huấn văn bản quy phạm pháp luật” cũng có thể xếp chung vào cùng một nhóm và cần có cách diễn đạt phù hợp hơn với quy định của Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật.

     Nhằm kế thừa những nội dung hợp lý đồng thời khắc phục những điểm còn chưa hợp lý như nêu trên, bám sát với nội dung các quy định của các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan, tổ chức thi hành pháp luật có thể hiểu gồm các phương thức cơ bản sau: (1) Ban hành chương trình, kế hoạch triển khai các quy định pháp luật; (2) Tổ chức phổ biến, giáo dục pháp luật; (3) Tổ chức các công việc giải quyết các yêu cầu tiếp cận dịch vụ công hoặc dịch vụ hành chính công của công dân (tiến hành các hoạt động đăng ký, cấp phép, cấp giấy chứng nhận v.v.); (4) Tổ chức bộ máy, nhân sự, trang thiết bị, ngân sách và các điều kiện bảo đảm khác để tổ chức thi hành pháp luật; (5) Tiến hành các hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo; (6) Giải quyết các kiến nghị của các tổ chức, cá nhân; (7) Tiến hành hoạt động theo dõi thi hành pháp luật; (8) Tiến hành các hoạt động sơ kết, tổng kết thi hành pháp luật.

     Các hoạt động trên có thể phân thành một số nhóm như sau:

     Nhóm thứ nhất là các hoạt động mang tính chất tạo tiền đề, hỗ trợ cho công tác tổ chức thi hành pháp luật bao gồm các hoạt động: Một là, xây dựng, ban hành hoặc thực hiện các chiến lược, chương trình, kế hoạch, quy hoạch triển khai văn bản pháp luật; Hai là, xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn các văn bản của cấp trên để cụ thể hóa, chi tiết hóa hoặc cho phù hợp với đặc điểm cụ thể của ngành, địa phương mà cơ quan hành chính nhà nước; Ba là tổ chức bộ máy, nhân sự, trang thiết bị, ngân sách và các điều kiện bảo đảm khác để tổ chức thi hành pháp luật; Bốn là tổ chức hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật.

     Nhóm thứ hai là hoạt động mang vừa mang tính chất tổ chức thi hành pháp luật, nhưng cũng mang tính chất tự thi hành pháp luật và hoạt động này có tính chất tác động trực tiếp đến cơ quan, tổ chức, cá nhân trong xã hội đó là việc tiến hành công tác cấp phép, đăng ký, cấp chứng chỉ hành nghề, giấy chứng nhận (bao gồm cả cấp giấy chứng nhận mang tính ưu đãi cho tổ chức, cá nhân (nếu có).

     Nhóm thứ ba là các hoạt động mang tính chất nhìn nhận, xem xét lại quá trình thi hành pháp luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, bao gồm cả các cơ quan Nhà nước và các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong xã hội đó là hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị đối với việc chấp hành văn bản pháp luật của các đối tượng có trách nhiệm phải tuân thủ văn bản pháp luật (các cơ quan trực thuộc, các tổ chức dịch vụ công, các tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, công dân), theo dõi thi hành pháp luật, sơ kết, tổng kết việc thi hành pháp luật.

     Có thể nói, từng hoạt động trong quá trình này đều mối quan hệ tác động với nhau và nhìn tổng thể thì các hoạt động tổ chức thi hành pháp luật cũng có tác động ngược lại đến quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật, đặc biệt là khi thực hiện các hoạt động thuộc nhóm thứ hai và thứ ba, các cơ quan Nhà nước sẽ có điều kiện nhìn nhận lại một cách sâu sắc, đầy đủ hơn về những quy định của hệ thống pháp luật, từ đó phát hiện ra những bất cập từ chính các quy định này để có hướng kiến nghị hoàn thiện.

Quận Hoàng Mai