1. Bệnh Chikungunya là gì?
Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do virus cùng tên (CHIKV) gây ra. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Muỗi cái bị nhiễm vi rút sau khi hút máu người bệnh, sau đó đốt và truyền sang người khỏe. Thời gian ủ bệnh từ 3–7 ngày, sau đó bệnh khởi phát với triệu chứng sốt cao, đau khớp dữ dội (nhất là tay, chân), phát ban, đau cơ, nhức đầu, mệt mỏi... Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày, có thể đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn. Đa phần bệnh tự khỏi sau vài ngày đến vài tuần nhưng với một số người có thể đau khớp kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm. Tỷ lệ tử vong thấp, chủ yếu ở trẻ sơ sinh, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắc xin phòng ngừa.
Theo thông tin của Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO), bệnh Chikungunya ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1952 tại Tanzania ( thuộc khu vực Đông Phi). Ngày 22/7/2025, tổ chức này đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của bệnh Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương. Các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của châu Phi, Nam Á, châu Âu. Vậy nên, cần có hành động để ngăn chặn nguy cơ lây lan và bùng phát dịch bệnh này.
Virus chikungunya lây lan qua muỗi Aedes. Ảnh: NIAID/Flickr
2. Cách phòng tránh Chikungunya
Việc tìm hiểu, áp dụng các cách phòng ngừa nhiễm Chikungunya là việc làm quan trọng để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Những cách phòng bệnh hiệu quả, được khuyến nghị bởi các chuyên gia bao gồm:
- Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ 1-2 lần/năm và chăm sóc sức khỏe tốt giúp mỗi người nâng cao sức khỏe tổng thể, kịp thời phát hiện các dấu hiệu gợi ý bệnh truyền nhiễm, chủ động điều trị hiệu quả từ sớm.
- Phòng chống muỗi: Vết đốt của muỗi Aedes là tác nhân chính gây lây nhiễm bệnh Chikungunya. Vậy nên, các biện pháp phòng chống muỗi có vai trò tiên quyết trong kế hoạch phòng ngừa bệnh, bao gồm:
+ Dùng thuốc chống côn trùng. Bôi kem hoặc xịt chống muỗi để xua đuổi muỗi, đặc biệt là khi ra ngoài vào sáng sớm hoặc chiều tối – thời điểm muỗi hoạt động mạnh.
+ Mặc quần áo dài tay: Ưu tiên quần áo sáng màu, dài tay và kín đáo để hạn chế vùng da hở, tránh bị muỗi đốt.
+ Che chắn cho trẻ kỹ càng: Nên dùng mùng khi ngủ, kể cả ban ngày. Nếu trẻ còn nhỏ, nên dùng xe đẩy có rèm che hoặc màn chắn muỗi.
+ Sử dụng lưới chống muỗi cho cửa sổ: Dùng lưới chống muỗi cho cửa sổ vừa giúp lưu thông không khí, vừa hiệu quả trong việc ngăn muỗi bay vào không gian sống.
+ Tránh để ao tù nước đọng: Loại bỏ các vật dụng chứa nước tù đọng quanh khu vực sinh sống như chai lọ, chậu cây, vỏ lốp xe…; thường xuyên vệ sinh nơi chứa nước, chum vại để cắt đứt vòng đời sinh sản của muỗi.
Loại bỏ vùng nước đọng, vệ sinh quanh khu vực sống giúp ngăn chặn quá trình sinh sản của muỗi.
+ Không đến các địa điểm du lịch đang là vùng dịch bệnh: Hạn chế đi đến những nơi đang bùng phát dịch nếu không thật sự cần thiết. Trong trường hợp bắt buộc phải đến, cần chọn lọc áp dụng các biện pháp chống muỗi khác.
KHÔNG CÓ BỌ GẬY, KHÔNG CÓ SỐT XUẤT HUYẾT VÀ CHIKUNGUNYA!